INHOUD VAN DEZE PAGINA
KENMERKEN VAN EEN DWANGSTOORNIS
Er is een geleidelijke overgang van ‘normale’ dwangmatige eigenschappen naar ‘ziekelijke’ dwang.
Iemand heeft een dwangstoornis als de:
- dwanggedachten/handelingen VEEL TIJD opslokken
- dwanggedachten/handelingen VEEL LAST veroorzaken
- het dagelijkse functioneren wordt verstoord.
- persoon het gevoel heeft dat de dwanggedachten/handelingen niet bij hem/haar horen
- handelingen ongewenst zijn
Doorgaans hebben de mensen zowel dwanggedachten als dwanghandelingen
- dwanggedachten of obsessies zijn steeds terugkerende, hardnekkige gedachten of (denk)beelden. Ze zijn akelig en storend en veroorzaken een gevoel van spanning, angst en onrust. Men probeert ze dan vaak te negeren of te onderdrukken. Maar vaak stoppen ze pas als bepaalde handelingen zijn uitgevoerd.
- dwanghandelingen of compulsies zijn handelingen of regels die iemand bewust op een bepaalde manier uitvoert of toepast om de angst en de onrust te stoppen. Een gevolg is bijvoorbeeld dat iemand alle nummerborden van blauwe auto’s hardop moet opnoemen om te voorkomen dat een familielid ernstig ziek wordt of een ongeluk krijgt. De dwanghandelingen kunnen ook voor de buitenwereld onzichtbaar zijn, als de gedachten als rituelen worden uitgevoerd. bv dat iemand vanuit zichzelf eerst 3 keer een vraag moet herhalen alvorens hij of zij een antwoord mag geven.
SOORTEN DWANGPROBLEMEN
Dwangmatige perfectie en netheid
Iemand die hieraan lijdt denkt voortdurend aan zaken die hij/zij niet netjes, perfect of goed genoeg heeft gedaan. Zo iemand is constant bezig dingen recht te zetten en op te ruimen. Daardoor kan er een enorme traagheid ontstaan. Bv uren bezig zijn met strijken, de bureau te ordenen,…
Controledwang
Iemand met controledwang controleert steeds opnieuw of het gas wel uit is, of de voordeur op slot is gedraaid,.. . Vaak moet hij/zij de handeling een aantal keren herhalen en bv voor de derde keer aan de deur trekken om zeker te zijn dat ze is gesloten.
Was-, schoonmaak- of poetsdwang
Iemand met deze dwang is zo bang voor vuil en besmetting dat hij/zij de onzichtbare microscopisch kleine vuildeeltjes en bacteriën op allerlei manieren te lijf gaat.
Sommige mensen schrobben urenlang hun handen, vermijden contact met kranen en wc’s of durven niemand meer een hand te geven. Anderen moeten na elk uitstapje opnieuw douchen …
Dwanggedachten over geweld of seksuele zaken
Iemand met deze dwanggedachten ziet in zijn/haar hoofd beelden dat hij/zij iemand aanvalt, in elkaar slaat of aanrijdt. Of die persoon is angstig de eigen kinderen iets aan te doen met een mes of schaar of is bang een naar eigen gevoel verkeerde seksuele voorkeur te hebben,…
De persoon vreest dat hij/zij de zicht opdringende beelden echt zal gaan uitvoeren. De beelden en gedachten roepen meestal veel angst op. De angst zakt wanneer een flink aantal keren een tegengedachte of rituele handeling is uitgevoerd. Vaak leidt de angst tot vermijding van bepaalde situaties of van middelen waarmee iemand de daad bij het woord zou kunnen voegen. De persoon in kwestie bergt dan bijvoorbeeld alle scharen en messen op en geeft de sleutel aan iemand anders.
MODEL VAN HOE HET WERKT
TIP 1: Hou een dagboek bij voor jezelf.
Hou voor jezelf bij op wat voor een manier en wanneer u last heeft van uw dwangklachten. Bijvoorbeeld kan je beschrijven welke gebeurtenis aan uw klachten vooraf ging en wekle gedachten, gedragingen en gevoelens u hierbij had. Dit helpt om in kaart te brengen met welke gebeurtenissen uw klachten samenhangen. Op die manier kan je ook duidelijker krijgen voor jezelf welke onderliggende angsten je probeert te bedwingen.
TIP 2: Niet meer dan 1 keer controleren.
Als je merkt dat je bepaalde zaken herhaaldelijk controleert (bv is de gas uit of de deur dicht?). Als je steeds controleert of je iets wel goed hebt gedaan, vermindert het vertrouwen dat je in je eigen geheugen hebt. Het is dus belangrijk om niet meer dan 1 keer te controleren!
TIP 3: Maak een mentale foto en notitie
Twijfel je vaak aan je eigen geheugen? Maak je je bijvoorbeeld vaak zorgen over of je een deur wel hebt gesloten? Probeer dan de volgende keer als je die handeling stelt, dit op een bewuste manier te doen. Maak van het moment zelf een mentale foto op het moment dat je dit doet en zeg tegen jezelf: ‘de deur is op slot’. Je zal merken dat je op deze manier minder snel aan je geheugen twijfelt.
TIP 4: Doe ademhalings- en ontspanningsoefeningen
Wanneer je jezelf blootstelt aan je angsten is het fijn om vaardigheden onder de knie te hebben die je lichaam en je geest rustig houden. Ademhalings- en ontspanningsoefeningen kunnen je helpen om moeilijker situaties aan te kunnen.
TIP 5: Probeer situaties niet te vermijden
Situaties vermijden waar je bang voor bent houdt je angst juist in stand. Wanneer je situaties waar je bang van bent leert op te zoeken, draagt dat op de langere termijn bij aan de vermindering van je angsten.
WAT GEBEURT ER IN THERAPIE?
Cognitieve gedragstherapie is de meest aangewezen vorm van behandeling bij dwangstoornissen. In therapie wordt de persoon (in gedachten of in het echt) blootgesteld aan de situaties of voorwerpen die de dwanggedachten en de angst en onrust oproepen.
De persoon wordt hierin getraind om het in die situaties vol te houden en de dwanggedachten te ondergaan zonder dwanghandelingen uit te voeren. De behandeling gaat ook doorgaans met huiswerk gepaard.
De therapie kan zich ook richten op de angsten die tot de dwanggedachten en -handelingen leiden. Soms zijn er onderliggende factoren die zaken vandaag de dag triggeren. De methode van EMDR is hier dan een belangrijk hulpmiddel merk ik in de praktijk.
Ondersteunende technieken die daarnaast kunnen ingezet worden zijn ontspanningsoefeningen, assertiviteitstrainingen en -technieken om te leren relativeren en gevoelens te uiten.
De behandeling vraagt een grote inzet van de cliënt en de omgeving maar de resultaten zijn in veel gevallen goed. Bij 80 procent van de cliënten verminderen de dwangklachten dusdanig dat ze er goed mee kunnen leven
HELPT MEDICATIE?
In vele gevallen is er geen echte noodzaak tot medicatie.
Bij een ERNSTIGE vorm van dwangstoornis echter gebeurt het wel meer dat eerst medicatie dient te worden genomen wat dan later kan worden gecombineerd met therapie. Dit is een persoonlijke keuze waar je zelf volledig dient achter te staan.
De meest gebruikte medicamenten zijn de zogenaamde anti-depressiva
NUTTIGE ORGANISATIES
- Vlaamse Vereniging Angst en Dwang (VVAD): dit is een zelfhulpgroep voor mensen met een OCD (obsessief-compulsieve stoornis) en mensen die ermee worden geconfronteerd. www.vvad.be
- www.dwang.eu
- www.gedwangenis.be
INTERESSANTE LITERATUUR
Dit boek is deels een zelfhulpboek.
Je kan onder andere nagaan aan de hand van een test, in welke mate je dwangsymptomen je leven beïnvloeden.
Daarnaast worden er verschillende verhalen gedeeld van lotgenoten. Je vindt er ook uitleg in over hoe er in de therapie rond je probleem wordt gewerkt.
Ook in dit boekje vind je veel tips over hoe je je probleem kan aanpakken.
Het boekje is onderverdeeld in de oorzaken, behandelmogelijkheden en zelfhulptechnieken.
Merk je dat je toch nood hebt aan verdere hulpverlening en had je graag dat ik er samen met jou eens verder rond kijk, laat het me dan gerust weten. Je kan vlot een afspraak maken via deze knop.
VISUM-NUMMER: 279297
Sedert 2020 dient elke psycholoog nu ook een VISUM-nummer te hebben om erkend te worden. Je kan dit nagaan via deze link.
Wil je nagaan of je psychotherapeut een door de overheid erkende psycholoog is? Dan kan je dit nagaan via www.compsy.be